review for Poetic Asylum by Anna Mihopoulou | Greek
ηλεκτρονικό περιοδικό e-poema | Νοέμβριος 2008
«Ποιητικό άσυλο»
της Μέντης Μέγα και του Μανόλη Ανδριωτάκη
στο θέατρο Αλκμήνη, Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2008
από την Άννα Μιχοπούλου*
Βλέπω όλο και λιγότερες παραστάσεις τα τελευταία χρόνια, λέω πως γέρασα, σαν να τα έχω δει όλα –που δεν είναι αλήθεια–, αλλά δεν αντέχω να εκτίθεμαι σε ναρκισσιστικές επιδείξεις τεχνικής –όταν και αυτή υπάρχει, αρκετά συχνά, είναι αλήθεια, υπάρχει- και να πλήττω από την απουσία περιεχομένου. Η περιέργειά μου δεν αρκεί, ο χρόνος δεν μου περισσεύει.
Μετά από αυτή την αρνητική εισαγωγή, ας έρθω σε μια κατάφαση, πλήρη κατάφαση, και με πολλή χαρά. Γιατί πήγα σε μια παράσταση και χάρηκα.
Δεν είμαι ειδική, μπορεί παρόμοια εγχειρήματα να έχουν ξαναγίνει –συνδυασμός κίνησης, λόγου και ζωγραφικής επί σκηνής –, εγώ δεν είχα ξαναδεί κάτι τέτοιο, και οπωσδήποτε αυτό που χάρηκα δεν ήταν η πρωτοτυπία –μόνο –, αλλά τα όσα αποκόμισα, αισθητική και νόημα.
Κρατάω στον νου μου ένα σκηνικό περιβάλλον φωτεινό, λιτό, όπου η κίνηση των δύο προσώπων αναπτύσσεται ιδιαίτερα στη διαγώνιο, το χαράσσει, το γεμίζει χωρίς να το κατακλύζει, το νοηματοδοτεί. Τα δύο πρόσωπα είναι ξεχωριστά, αλλά όχι μονωμένα, κινούνται αυτόνομα, κατά μόνας, αλλά και σε παραλλήλους και σε τεμνόμενες, οπότε επικοινωνούν, κάποτε συναντιούνται, αγγίζονται, αλληλοϋποστηρίζονται αντιστικτικά. Και χωρίζουν πάλι, όχι προς τη μόνωση, αλλά προς συνάντηση της ξεχωριστής οντότητάς τους. Οδεύοντας προσκρούουν σε όρια, εγκλωβίζονται, αλλά δεν περιχαρακώνονται, αναζητούν διέξοδο, κάθε πρόσωπο αυτοτελώς ή συνεπικουρούμενο από το άλλο πρόσωπο. Τα όρια οικοδομούνται στην ύλη και στο νόημα, από κουτιά / κλουβιά και από λέξεις. Η μόνωση προκαλεί ασφυξία και η ασφυξία αισθητοποιείται όταν το κεφάλι αυτοεγκλωβίζεται στο κουτί που είναι φούρνος με το γκάζι ανοιχτό. Η μόνωση ακυρώνεται όταν αποκτά διάσταση η παρουσία του άλλου, όταν οικοδομείται διάλογος, με την ανάγνωση και με την εκφορά του λόγου –είναι η ώρα που οι φαινομενικές αντιθέσεις επανεξετάζονται, τα δημοφιλή δίπολα αντιμετωπίζονται με παιγνιώδη ειρωνεία, ο εαυτός και ο άλλος με χιούμορ. Στην αναζήτηση συμμετέχουν και οι εικαστικές παρεμβάσεις, μαύρα υγρά σχεδιάσματα πάνω σε λευκό γυαλιστερό χαρτί. Το κουτί μπορεί να είναι και μελίσσι, πυρήνας ζωής, το κλουβί ακυρώνεται με την πόρτα ανοιχτή. (Συνειδητοποιώ ότι γράφω ακολουθώντας το υπαινικτικό ύφος της παράστασης, ανησυχώ ότι δεν το κάνω με τη σαφήνεια εκείνης).
Για τον χορό και την κίνηση οι προσδοκίες μου ήταν υψηλές, και επιβεβαιώθηκαν με το παραπάνω, προς μεγάλη μου τέρψη. Η εκφορά του λόγου, συνδυάζοντας τον δυναμισμό με την πλαστικότητα στην έκφραση, πραγματικά με κατέπληξε. Ο επί σκηνής σχεδιασμός εικαστικών συνθέσεων, συνεισφέροντας έναν αέρα αθωότητας και μια πικρή ειρωνεία σύμφυτη –αν και όχι αποκλειστικά– με τον ασπρόμαυρο κώδικα της γελοιογραφίας και του κόμικ, με εξέπληξε.
Εν κατακλείδι, στο μυαλό μου το όλο εγχείρημα σφραγίζεται από τρία στοιχεία που θεωρώ θεμελιώδη: ευαισθησία –προσέγγιση φιλάνθρωπη–, στοχασμό και στόχο πολιτικό –αντίληψη των προσώπων ως όντων κοινωνικών– και χιούμορ –απόσταση αναγκαία για την αυτοπαρατήρηση εντός του σύμπαντος κόσμου.
Πήγα σε μια παράσταση και χάρηκα. Είμαι ευγνώμων γι’ αυτό.
*Άννα Μιχοπούλου, θεραπαινίς του λόγου –ενίοτε ως επιμελήτρια εκδόσεων–, της φεμινιστικής θεωρίας και της ιστορίας των γυναικών.